Categorie: 2020

Afgelopen week nam ik de trein naar huis. Op zich niet heel bijzonder, want dat doe ik wel vaker. Helemaal conform de NS reclame dat reizen met de trein zo ontspannen is, liep ik in een tevreden gemoedstoestand naar het station. Ik had mij ooit voorgenomen om mij nooit te haasten om een trein te halen. Vooral om haastige ‘Cortisol stress’ taferelen te voorkomen die toch zinloos en zelfs gevaarlijk kunnen zijn.

Neem de situatie dat bij de ontspannen wandeling naar het station ik op een klok zie dat de eerstvolgende trein over vijf minuten gaat. Even voel ik een impuls om over te gaan in snelwandelen, alleen verdwijnt daarmee acuut het relaxte gevoel. Ik vertraag en geniet bewust van de ontspannen wandeling. ‘Dan had ik maar eerder moeten vertrekken en waarom haasten?’, gaat door mij heen.

Trein

Aangekomen bij het perron, komt de trein er toch al aan. Ik stap in en binnen luttele minuten stroomt de trein vol met passagiers. Het groepje middelbare scholieren bestaat vooral uit jonge meisjes en enkele jongens van naar schatting dertien jaar. De meiden zijn een kop groter dan de jongens. De schooltas van een jongen is nogal uit verhouding met zijn tengere postuur. Ik hoor enkele meisjes overleggen, of ze de andere trein kunnen halen. Blijkbaar zitten ze in de verkeerde trein. In Sauwerd stappen ze uit om de kruisende trein alsnog te missen.

De trein vertrekt weer. Het is donker en ik zie, geholpen door de verlichting van de coupé, via de weerspiegeling in het raam tegelijkertijd mijzelf en de contouren van de groep achtergebleven scholieren op het verder verlaten perron. ‘Ik ben blij dat ik warm binnen zit’, denk ik en verdring opkomende gedachten aan het zien van een oudere man in het raam. Dit beeld blijkt behoorlijk anders dan mijn eigen beleving over mijzelf. Ondertussen boemelt de trein op ‘oude mannen’ snelheid zich een weg door het Hoogeland.

Even later stopt de trein en Bedum blijkt plotseling Winsum te zijn. Ik schrik op uit mijn wegdoezelingen en mijn lichaam reageert eerder dan mijn besef, dat het beter is om uit te stappen. ‘Shit, verkeerde trein genomen‘, mopper ik en kijk tegen beter weten in of ik een andere trein zie staan. Het station is leeg, het is donker, het is koud. Het is winter.

Dokkum

Ik herinner mij opeens weer die dag in een zomer, fietsend met een vriendje langs de Dokkumertrekvaart op weg naar zijn oma. Kletsend, lachend, naast elkaar fietsend, totdat er plotseling vanuit het niets van achteren een auto ons schampte en wij beiden met fiets en bepakking in het diepe water van de vaart lagen. Het water was koud, het was enkele seconden donker. We waren met fiets en bepakking ondergeduwd in het donkerbruine water. Het besef kwam pas bij het weer boven water uitkomen, happend en proestend naar lucht. De automobilist was doorgereden. Gelukkig was niemand gewond geraakt. Met natte kleding en het kroes nog op ons hoofd klommen we, geholpen door voorbijgangers, via de steile beschoeiing weer naar het asfalt. Kletsnat fietsten we de laatste kilometers naar Oma in Dokkum.

Acceptatie

‘Een half uur wachten in Winsum, een half uur wachten in Sauwerd, voordat ik weer op het juiste spoor zit’, reken ik uit. Ik besluit tot acceptatie en kan vanaf dat moment weer in dezelfde ontspannen staat als bij vertrek verder reizen. In de Arriva trein wil ik mijn verhaaltje wel even met een medepassagier delen, echter het is doodstil. Iedereen zit voorovergebogen, diep verzonken in contact met zijn telefoon of achterover leunend met ‘oortjes’ in te luisteren naar wat het device op dat moment aanbiedt. ‘ Kan ik dit ook positief omdenken?’, vraag ik mij af en verlang even terug naar andere tijden.

Luistertip:Stop this train, John Mayer

Als kind woonden we in een portiekwoning op de bovenste verdieping aan de rand van een krachtwijk, ook wel achterstandswijk genoemd. Ik was vijf of zes jaar. Het was kerstvakantie en de tijd ging in die tijd een stuk langzamer. Misschien ook wel omdat er veel minder afleiding was. Tv keken we een beetje, er waren hooguit drie Nederlandse zenders en Duitsland 1 en 2. Er waren nog geen pc’s, mobiele telefoons en andere digitale leukigheden.

Alleen

Het was winter en ik moest van mijn moeder verplicht een tijdje buiten spelen. En dan bedoel ik een echte winter, met vorst en sneeuw. Zo’n uitdagingen Elfstedentocht vrieskou winter, waarbij je zelfs nog met handschoenen aan halfbevroren vingers kreeg en je je tenen veel moest bewegen om bevriezing tegen te gaan. Er waren in onze buurt bijna geen kinderen van mijn leeftijd. Iedereen was minstens drie jaar en meer ouder, dus ik mocht niet meedoen. Ik was alleen. Er woonde wel een meisje bij ons in de straat. Jacqueline was van mijn leeftijd en we werden dikke vrienden. Waarschijnlijk werd hier voor mij de basis gelegd om juist makkelijker vrienden met vrouwen te worden. Die dag was ze er waarschijnlijk niet en ik voelde de eenzaamheid zwaar drukken. Ik had het ook ijskoud en wachtte gelaten tot ik weer naar binnen mocht.

Cultuur

We zijn sociale wezens. We willen uniek zijn, onze eigen gang gaan en tegelijkertijd ook erbij horen. Dit klinkt als een paradox. We willen kunnen zeggen wat we willen en we passen ons in het contact ook enigszins aan. Want, wat is normaal? Wat kun je wel en niet zeggen? Uniek zijn in iets wat de meerderheid uniek vind oogst bewondering en uniek zijn in iets wat een klein percentage tof vind krijgt dan weer minder applaus, roept vragen op, of wordt afgekeurd. Het heeft allemaal met cultuur te maken. De normen meegekregen in je gezin, door je vriendengroep, familie, teams en woonomgeving bepalen dagelijks je houding en gedrag. Ik werd mij onlangs weer superbewust van mijn eigen bijdrage aan de cultuur van de groep. Elke beslissing die je maakt, hoe mini klein ook draagt bij aan de normering van wat er kan en niet kan, wat normaal gevonden wordt en abnormaal.

Objectief

Opnieuw besefte ik dat het een wonder is dat we elkaar nog redelijk goed kunnen begrijpen en dus kunnen samenwerken. Hiervoor moet wel een bewuste inspanning geleverd worden. Wat je ziet wordt sowieso al gefilterd; gaat langs je normen en waarden, gedachten en opkomende gevoelens en vervolgens denk je een objectieve reactie te kunnen geven op de gebeurtenis? Je kunt de ander in mijn optiek nooit objectief zien, je ziet alleen het verhaal wat je van de ander hebt gecreëerd. Alleen hopelijk een beetje bij te stellen als je echt in contact gaat met de ander en een open onbevooroordeelde houding aanneemt. Ooit hebben we gedragsregels van thuis meegekregen. Als je later gaat samenwonen wordt je geacht elkaar wat tegemoet te komen in wat hoort en niet hoort. In het gunstigste geval ontstaat er een mix van gezamenlijke waarden en normen. Je gaat naar school en later werk en je wordt geacht om samen te werken met anderen. Je maakt onderdeel uit van een groep mensen die allemaal hun eigen achtergrond hebben met hun eigen gedachten over van alles, eigen overtuigingen, een eigen levensvisie. We noemen het binnen de context van werk, taakgerichte groepen en daarbij hoort een gezamenlijke visie. Niet alleen maar een mooie hoog-over visie met prachtige kernwaarden. Dit is alleen een vertrekpunt. Het echte werk gebeurd in de dagelijkse praktijk. In de dagelijkse omgang met elkaar.

Universeel

We verschillen dus nogal van elkaar. Al die verschillende culturen, religies, levensvisies, overtuigingen lijken saamhorigheid in de weg te staan. Het lijkt soms een utopisch doel, als zoiets om zonder zwaartekracht te willen leven. En toch lijken we ook weer veel op elkaar. Want we willen ons allemaal veilig voelen. Gezien en gehoord worden. Erbij horen. Wel graag met respect voor elkaars eigen unieke eigenschappen. dat zou fantastisch zijn.

‘ Kwetsbaarheid is het nieuwe stoer zijn’, dacht ik en vroeg of ik mee mocht doen.

Overdenking tip:

Ik stel mijn oordeel nog even uit. Want, des te minder ik vind, des temeer ik ontdek ( Adriaan van Dis)

Luistertip:Come together, Beatles

Vaak zijn spreuken, uitdrukkingen en gezegden wel leuk, bemoedigend, wijs of behulpzaam. Moderne varianten zijn onder andere Loesje, Omdenken en Stay positive in life.

Op instagram heb ik onlangs ‘de power of positivity’ toegevoegd en nu krijg ik elke dag een boost aan bemoedigende en positieve quotes binnen. Het kan geen kwaad en positief geformuleerd; het heeft een positieve uitwerking. De laatste die ik las was ‘rewire your brains in three weeks’ door elke dag drie dingen te noemen waar je dankbaar voor bent. Je mindset verschuift hiermee in positieve zin.

Helaas zijn er ook minder positieve uitdrukkingen. De zegswijze ‘wie voor een dubbeltje geboren wordt, wordt nooit een kwartje’, zit diep in het (on) bewustzijn van velen. Er is gelukkig uitgebreid onderzoek naar gedaan en dit ‘armoede denken’ blijkt niet te kloppen. ‘Er is geen massale armoedecultuur, waaraan kinderen nooit meer kunnen ontsnappen’, schrijven de onderzoekers.

Tegeltjes

Bij mijn opa en oma hing vroeger een bordje in de huiskamer met de tekst ‘van het concert des levens, krijgt niemand een program’. Op zich ten dele waar, alleen voelde ik hierbij een lichte opstandigheid opkomen. ‘Heb ik zelf hier nog iets over te zeggen’, dacht ik als puber. Ook kwam ik in mijn jeugd vaak het gezegde ‘Oost West Thuis best’ in verschillende huiskamers tegen. Op zich waar, tenminste als je openstaat voor de metafoor dat je het geluk overal in de wereld kunt gaan zoeken, alleen dat je jezelf toch overal weer tegenkomt.

Onderzoek

Ondanks dat het ‘dubbeltje – kwartje’ verhaal niet klopt en 93 procent van kinderen die in armoede opgroeien eraan ontsnappen, heeft zo’n instelling grote gevolgen. Vooral hebben deze beperkende overtuigingen invloed op je denken en gevoel. We kennen de kracht en impact van herhaling. Als je maar vaak genoeg een boodschap herhaald, ga je erin geloven en naar handelen. Dit geldt zowel voor positieve, alsook negatieve boodschappen. Dit is ook door talloze onderzoeken bevestigd.

Een indrukwekkend voorbeeld hiervan vond ik het onderzoek met een schoolklas; de ene helft kreeg vanaf het begin alleen positieve boodschappen dat ze het konden, goed bezig waren etc en de andere groep kreeg de standaard (normerende) benadering. De positieve benadering groep scoorde vele malen beter. En dat betrof alle kinderen van deze groep! Een mooi voorbeeld van de kracht van denken in mogelijkheden en positieve aandacht, waardoor deze kinderen zich gehoord en gezien voelden en zelfvertrouwen kregen.

Geld

Mijn vader moest ‘sappelen voor zijn dagelijks brood’ en geld maakte niet gelukkig, zo zei hij. Ik wou dat ik er nog met hem over kon spreken dat het makkelijker, vriendelijker en beter voor hem had gekund. Helaas is hij allang geleden op jonge leeftijd overleden. Er is niets mis met geld, het is een middel. Wij maken het beladen. Oneerlijke verdeling qua beloning, machtsmisbruik en status zijn voorbeelden van een vaak negatieve connotatie met betrekking tot geld. Allemaal gevolgen van een neoliberale prestatiemaatschappij.

‘Geld; niet alleen het beste voor mijzelf, wel het beste voor mijzelf en de ander’ dacht ik en daarmee had ik een nieuw tegeltje.

Luistertip:Money, Pink Floyd

In dezelfde podcast waar ik vorige week naar geluisterd had, vroeg Michael om je meest ideale leven te beschrijven. Nu ben ik zelf een groot voorstander van het helder beschrijven van doelen in je leven. Deze geven een richting en een focus. Ondertussen heb ik mijn top drie voor komend jaar ook al klaarliggen. Minder werken, dus meer vrije tijd organiseren, weer een halve marathon gaan lopen en mijn grootste en leukste uitdaging is om een boek te schrijven. Dit alles niet te verwarren met voornemens, want vaak zit hierin al een weerstand in die overwonnen dient te worden.

Wat deze week bij mij bleef ‘hangen’ was de impliciete boodschap dat alles mogelijk en maakbaar is en als je dat niet redt, je dan zou falen. Tenminste zo zou het kunnen overkomen. Mijn vriendin zette mij ook weer op scherp met haar reactie dat de quote ‘leef je dromen’ nogal dwingend klinkt.

Geef betekenis

De koning noemde in zijn kerstboodschap dat geluk geen obsessie mag worden. Verstandige woorden, want volop leven betekent vooral dat je alle emoties en omstandigheden als vertrekpunt accepteert. Van daaruit is het belangrijk om heel eerlijk naar jezelf te zijn. Doe ik de dingen in mijn leven waar ik blij van wordt, die mij betekenis geven, die bij mij passen. Of spelen andere zaken een rol, zoals gemakzucht, zelfsabotage, de eerder genoemde ego strijd, of het wegzakken in drama/ ziektewinst. Oftewel, levert het ‘probleem’ nog teveel op om stappen te zetten?

Van Ik-, naar een Wij maatschappij

Hoever gaat eigenlijk je invloed? In onze huidige maatschappij met alle kansen is er ook een schaduwzijde. We leven in een maatschappij die zelfredzaamheid en autonomie hoog in het vaandel heeft. Er is een moordende concurrentie en hoge prestatiedruk. Jongeren zijn vooral aangewezen op flexbanen, hebben weinig mogelijkheden tot betaalbare woningen. Er zijn vaak grote studieschulden en er wordt veel onzekerheid over de toekomst ervaren. Het is aan de politiek en dus aan ons allen om onze visie op succes te veranderen en een goed en eerlijk ‘vangnet’ te regelen. Dit zou kunnen helpen bij het verlagen van stress en geeft een duidelijke boodschap aan elkaar dat we niet aldoor hoeven te voldoen aan het ‘perfecte’ plaatje zoals we met z’n allen hebben gecreëerd. Ik pleit er sterk voor om deze negatieve collectieve patronen te veranderen, van een ‘Ik’ naar een ‘wij’ gerichte maatschappij, waar we elkaar helpen. Van respect voor de functie en of bezit naar respect voor de persoon.

Wat kan ik doen?

Wees bewust van wat je werkelijk wil en vooral wat goed voor je is. Laat je niet beperken of tegenhouden door mitsen en maren en andere angsten. Het kunnen ook kleine veranderingen/ aanpassingen zijn. Wat is het ergste wat er kan gebeuren? Als ik struikel, kan ik nl weer opstaan. Als iets mislukt, kan ik het misschien de volgende keer opnieuw doen, of iets anders proberen en heb ik er vooral van geleerd. Nu ik mij dit weer goed realiseer, besef ik ook dat ik mijn ideale leven al heb. ‘leef je dromen’, dacht ik en dan wel met een bescheidenheid en respect voor de mysteries van het leven en onze aarde.

Luistertip: Everyday life, Coldplay