Ubuntu

‘Een antropoloog liet een spel zien aan de kinderen van een Afrikaanse stam …’ Zo begon het verhaaltje wat ik ooit op internet (ik dacht Facebook) tegenkwam. Deze week zag ik het weer voorbij komen. Toentertijd kwam het niet echt binnen. Dit keer wel.

‘Hij plaatste een mand met heerlijk fruit bij een boomstam en zei tegen hen: Het eerste kind dat bij de boom komt, krijgt de mand.’ Ik vroeg mij oprecht af hoe iemand zo’n respectloos onderzoek kon doen. Ik las verder. ‘Toen hij het startsignaal gaf, was hij verrast dat ze samen liepen, elkaars hand vasthoudend tot ze bij de boom kwamen en de vruchten deelden! Toen hij hen vroeg waarom ze dat deden terwijl ze allemaal de mand voor je zelf konden krijgen!  Antwoordden ze met verbazing: Ubuntu. Dat wil zeggen: hoe kan een van ons gelukkig zijn terwijl de rest zich ellendig voelt? Ubuntu in hun beschaving betekent: (ik ben wat we zijn).’

Ik herinnerde mij Nu weer dat ik het verhaal ooit eerder was tegengekomen. Ik weet niet of het voorbeeld zo echt is gegaan, echter het concept Ubuntu kwam dit keer wel binnen, oftewel raakte mij positief in mijn hart. ‘Er voor elkaar willen zijn, ver weg van de individualisering, competitie maatschappij en eenzaamheid’, is mijn grote droom.

Binnen de Positieve Gezondheid stroming wordt ons geleerd dat we om moeten leren gaan met de sociale, emotionele en fysieke uitdagingen van het leven en daarbij vooral veerkracht ontwikkelen. Ons richten op wat nog wel mogelijk is. Mensen met veerkracht hebben verschillende positieve eigenschappen, zoals focus (een doel/ zingeving), relativeringsvermogen, gezond willen leven (voeding en beweging) en het kunnen onderhouden van een sociaal netwerk. Zij geven om zichzelf en hun naasten, want we hebben elkaar nodig.

‘Mens erger je niet’

Door het niet al te beste voorbeeld (onderzoek) van de antropoloog, werd ik meegenomen in mijn herinnering naar de spelletjes van vroeger thuis. We speelden soms met gepaste tegenzin ‘mens erger je niet’. Vooral omdat mijn moeder daar een hoog gezelligeidsgehalte bij voelde. Ik realiseer mij nu dat daar de basis is gelegd voor mijn weerstand en weerzin tegen spelletjes. Af en toe speelden we dan het foute spel ‘mens erger je niet’. Alleen de titel leidde al tot grote ergernis. Vooral mijn iets oudere broer Peter hanteerde de pionnen ogenschijnlijk (krub) kalm, rustig en uiterst beheerst, oftewel met een mengeling van net niet ingehouden cynisme en verveling en ramde vervolgens hardop tellend altijd mijn pionnetjes met een harde stoot van het spelbord af. We waren uiteindelijk allemaal verliezers.

Mijn moeder probeerde vervolgens heel subtiel een ander spelvorm te introduceren. Op de één of andere manier kreeg ze het voor elkaar, dat ik een sjoelbak voor mijn verjaardag ging vragen en dus ook kreeg. Misschien had ze zittend naast mijn bed mij in mijn slaap toegesproken dat mijn grootste wens het bezitten van een sjoelbak zou zijn. Mijn onbewuste had het ondertussen opgepikt en ik vroeg dus een sjoelbak voor mijn verjaardag. Ook deze aanschaf bleef geen succes. Er waren geen gezellige sjoelavonden. Mijn vader had slechts 1 passie op spelletjes gebied en dat was schaken. Dit was voor hem trouwens geen spelletje, maar een leefstijl. Spelletjes en dus ook een sjoelbak kwam niet in zijn leven voor. Wel werd de sjoelbak door ons (wederom mijn boer Peter en ik) gebruikt om de frustraties van de week op af te reageren. De sjoelschijven werden met monomane focus tot ongekend gevaarlijke snelheid opgedreven, als waren het kanonskogels. Het was dan ook levensgevaarlijk om achter de sjoelbak de schijven in de aparte vakjes op te stapelen. Onder de 120 punten was je een loser, wat vaak tot valsspelen leidde. Ook hier waren geen winnaars.

 Oorlogsspel

Ik nam als puber plechtig definitief afscheid van spelletjes en ging mij richten op kunst en cultuur. Nog één keer dreigde de spelletjes terreur in mijn leven terug te komen toen ik ging studeren. In het studentenhuis werd ‘Risk’ (een gevaarlijk verkapt oorlogsspel) populair. Gelukkig had ik toen al geleerd om voor mijzelf op te komen en mij niet te laten misbruiken. Ik had blijkbaar Vrede ( Win- Win) hoog in mijn waarden lijst staan. Nu weet ik een beter woord; Ubuntu.

Ubuntu is kort voor ‘Umuntu Ngumntu Ngbantu’, wat betekent: een mens is een mens, omdat er anderen zijn. Wat betekenen spelletjes voor jou?

Luistertip: lonesome loser,Little River Bandhttps://www.youtube.com/watch?v=XIle_6Vzm5Ad