Ik luister naar het prachtige nummer My House van Lou Reed en ben opnieuw geraakt door de sfeer en eenvoud van zijn stem. ‘A mist is hanging gently by the lake, our house is very beautiful at night’, zingt hij met ingetogen praatstem. Het poëtisch gezongen verhaal roept beelden op van de huizen die een tijdje mijn ‘thuis’ waren. Ik dacht na over de betekenis van je huis, of beter gezegd je ‘thuis’, naar aanleiding van een gesprek met mijn schoonmoeder. Zij is 92 en kijkt terug op een lang leven en wonen in hetzelfde huis. Het huis waar geschiedenis geschreven is. Samen met haar man en kinderen is daar een heel leven geleefd.

Mijn buurt

Hier heeft ze alle ups en downs van het leven geleefd. Het liefdevolle en ook drukke gezinsleven, de gezelligheid met buurtgenoten en de latere fase van het alleen komen te wonen. Langzamerhand verdwenen één voor één alle oude buurtgenoten uit de straat en uit haar leven. Haar huis is als een eiland, een rustpunt in de wereld die steeds verder weg lijkt. Hier ligt geschiedenis en nostalgie. Een veilige haven temidden van een compleet nieuwe generatie bewoners om haar heen. Zij is de laatst overgebleven bewoner van vroegere tijden in het nu.

Leef- tijd

Ondertussen volgt het leven onverstoorbaar zijn eigen tijdspad. Kinderen en kleinkinderen komen regelmatig op bezoek en doorbreken hiermee even het fragiele alleen zijn. Boodschappen doen wordt ook met de rollator steeds meer een langdurige en vermoeiende onderneming. Het huishouden steeds meer overgedragen aan hulptroepen. Professionals komen op hun tijden binnen in haar huis en haar privacy, voor een check en ondersteuning. De maaltijden worden bezorgd. Kinderen zijn ook mantelzorger geworden.

Het huis fluistert

Het huis is steeds minder haar huis. De trap naar de bovenverdieping is als een lange reis, een uitputtingsslag die een goede voorbereiding vergt. Het huis lijkt harder voor haar te worden en door gebrek aan energie en regie steeds minder haar huis. Het is net alsof elke ruimte het op zijn eigen manier laat merken en fluistert dat de tijd voor afscheid nemen is gekomen. ‘Ik wil hier nu wel weg’, zegt ze en ik hoor acceptatie in haar stem. ‘Iets anders dus met begeleiding’, denk ik. ‘Welkom in de wereld van indicaties, voorschriften en regels’, ‘Leuker kunnen we het niet maken, wel ingewikkelder’, gaat mijn interne ietwat cynische monoloog verder. Ik voel een koude rilling in mijn lijf bij mijn associaties met wonen in een zorgvoorziening met gemeenschappelijke ruimten en gemeenschappelijke activiteiten, waarbij als het ware je eigenheid ergens in een koffer in de hal geparkeerd staat. 

Eigenheid

Oftewel; het is er nog wel, maar doet er niet meer zo toe, afhankelijk gemaakt van diegenen waar je binnen de voorziening mee te maken hebt. Ik deel mijn eigen schrikbeeld en vraag haar hoe zij het zou ervaren om in een kring met leeftijdsgenoten een activiteit als bv een bal naar elkaar gooien en daarbij de naam uit te roepen van de ontvanger, als ultiem speels geheugen spel. En dit alles onder bemoedigende leiding van de gedreven en professioneel opgewekte begeleidster/ begeleider. ‘Lijkt mij wel lachen en gezellig’ zegt ze en ik besef dat deze overgave blijkbaar ook weer een proces is waar je langzaamaan bij het steeds ouder worden naartoe beweegt.

Toekomst?

Ik dwaal in gedachten af naar mijn schrikbeeld en fantaseer de volgende situatie: ‘We hebben een lege stoel’, zegt de begeleidster met gespeelde verbazing en ingetogen glimlach tegen de groep. ‘Zal ik hem ophalen’, zegt de gedreven stagiaire hoopvol. ’Oh, Roerdink komt toch niet’, roept een groepsgenoot en maakt een wegwuivend gebaar.

‘Hij vertelde dat vandaag voor hem ‘Bob Dylan dag’ is, ‘er liggen allemaal lp’s en cd’s verspreid door zijn kamer en het geluid galmt over de gang ‘, doet de stagiaire even later verslag bij terugkomst. ‘Blijven jullie maar lekker lang weg’, riep hij nog ‘dan blijft de volumeknop voluit staan’.

Hoe beleef jij jouw huis? Laat het mij weten.

Luistertip: my house, Lou Reedhttps://www.youtube.com/watch?v=Dtiih7wk4uQ