Het is zondagochtend nog vroeg in de ochtend, als ik spontaan besluit om de volgende documentaire over ‘Molukkers in Nederland’ te zien. Het is de derde uit de reeks van vier. Het grijpt mij nog meer aan dan de vorige. Waarschijnlijk, omdat ik bij het moment van het zien van de treinkaping bij De Punt direct weer wordt meegenomen naar mijn Havo periode. Deze gijzeling vond plaats in de periode 23 mei tot 11 juni 1977.

Jeugd

Mijn jeugdliefde haar zus had een Molukse vriendin en als vriendengroepje troffen we elkaar geregeld bij de ouders van mijn vriendin thuis. Na de school strandde mijn relatie en daarmee ook het contact met de zus en vriendin, maar ik zie haar nog helder voor mij. In het examen jaar werd ik door onze docent Nederlands gevraagd om tijdens het grote diplomeringsfeest een gedicht of verhaal voor te dragen. Ik vond het mega spannend, doodeng en gelijktijdig ook een grote eer, dus had ik ‘ja’ gezegd. Ik bedacht een act, waarbij ik in een lange zwarte jas (cool) een gedicht op de maat van de blues zou zing – rappen. Het feest was voor de gehele school en vond plaats in een sporthal ergens in Groningen. Via de Molukse vriendin kwamen twee Molukse jongens op mijn pad en zij boden aan om mij op gitaar te begeleiden. Hun namen weet ik niet meer, wel dat ze heel aardig, vriendelijk en behulpzaam waren.

Stilte voor de storm

De gijzelingsactie was de zoveelste op een rij in de zeventiger jaren en toch spraken we er niet, of nauwelijks over. Het was een ‘ver van mijn bed show’ en ik realiseer mij hier op deze ‘grijze’ zondagochtend tientallen jaren later hoe pijnlijk, verdrietig en ingewikkeld het voor de Molukse schoolkameraden moet zijn geweest. Misschien durfden ze er niet over te praten, misschien waren ze erg teleurgesteld in ons mede klasgenoten van havo vijf. Ik weet het niet. Wel voel ik schaamte en verdriet over ‘het niet weten’ van toen en boosheid over de laksheid van de overheid. Over het in de steek laten van de vijftienduizend Knil militairen, die ‘tijdelijk’ naar Nederland werden gehaald en vervolgens aan hun lot werden overgelaten. Het beloofde land bleek niets dan ‘een luchtkasteel’. Hun status van militair werd afgepakt en ze werden in tweede Wereldoorlog (!) barakken ondergebracht en vervolgens verwaarloosd, oftewel in de steek gelaten. De ‘bom barstte’ een generatie later. Uit woede en frustratie van de 2e generatie Molukkers, die zich miskend voelden in Nederland en vonden dat de Nederlandse regering haar belofte om zich in te zetten voor een onafhankelijke Republiek der Zuid-Molukken had genegeerd. Zij namen het op voor hun ouders en ook voor zichzelf en toekomstige generaties.

Excuses

Nooit is er überhaupt een excuus gekomen van de Nederlandse overheid voor de wereldwijde koloniale agressie door ons volk. Dit verleden is niet iets om als Nederlander trots op te zijn. Ook is er nooit excuus aangeboden aan de Molukse gemeenschap voor het niet nakomen van de belofte voor een eigen staat. Naast de schokkende beelden van geweld door Molukkers en geweld door militairen, vond ik enkele uitspraken van geïnterviewden erg indrukwekkend in zijn duidelijkheid en analyse van dit drama;

‘Als de overheid onze ouders als knil militairen had ontvangen (ze werden bij aankomst in Nederland ontslagen) en ze een plek hadden gegeven in de Nederlandse krijgsmacht, dan was de Molukse gemeenschap waarschijnlijk langzamerhand geruisloos opgegaan in de Nederlandse samenleving’. ‘Het heeft alles met gehoord en gezien worden te maken’, dacht ik en iets verderop in de documentaire vertelde een andere geïnterviewde dat haar Nederlandse vriendin in de trein had gezeten. ‘Hier kwam een onmogelijke situatie samen; voorstander zijn van de actie en tegelijkertijd tegen omdat de slachtoffers ‘een gezicht’ hadden gekregen’. Haar vriendin zat namelijk in die trein. Het drama werd nog groter, deze vriendin haar tante was Molukse en zij behoorde uiteindelijk ook bij de dodelijke slachtoffers.

Dader en slachtoffer

Bij de gijzeling van een school ontstond er al meer en meer verdeeldheid in de Molukse gemeenschap en een grotere toename van actie moeheid. Slachtoffers werden daders en daders werden ook slachtoffer, een never ending story, zolang we elkaar niet in de ogen durven kijken, spijt betuigen, naar elkaars verhaal willen luisteren met hoofd en hart. ‘Ook Excuses aan de Molukse gemeenschap en erkenning van de RMS, hopelijk gaat dit nog komen’, hierbij mijn excuses voor het onrecht aangedaan door Nederland. Het land dat van slachtoffer ook dader werd.

Namaste 🙏

Luistertip; Unknown destination, Massadahttps://www.youtube.com/watch?v=TUyteW-_aFw

Kijktip; documentaire reeks, Molukkers in Nederland