Een paar weken geleden zag ik op tv een interview over thuisblijven, nu het reizen zelfs voor ‘Floortje op reis’ is gestaakt. Het gesprek vond plaats op de Dam in Amsterdam en beiden waren onder de indruk van de leegte van het plein. Zo zonder de menigte en het drukke verkeer viel opeens de stad; de gebouwen, de bestrating, de algehele sfeer met zijn geschiedenis en zijn verhalen op, aldus de geïnterviewde filosoof. De veranderde context beïnvloedde de beleving, de perceptie veranderde. ‘We zijn verleerd om verhalen te vertellen’, doceerde zij. ‘ Vooral nu we niet mogen reizen en meer op onszelf zijn teruggeworpen’. Ik vroeg mijzelf af of deze uitspraak wel klopt. Verhalen ontstaan meestal door wat we meemaken. Dat kan een reis(je) zijn, ontmoetingen met anderen, datgene wat we hebben meegemaakt. Dat ligt nu inderdaad behoorlijk stil. Verre reizen (verhalen) met bijbehorende foto’s zijn drastisch afgekapt. We zoeken het momenteel vooral dichtbij huis en dat levert ook mooie foto’s, verhalen en vooral overdenkingen op. Via kranten en sociale media lees ik dat we in deze maatschappij  zijn doorgeschoten naar een grote collectieve burn-out en nu gedwongen reflecteren op hoe wij met elkaar leven en hoe we zouden willen leven.

Bewustwording

De eerste schokgolven van angst en paniek zijn geweest en de gesprekken veranderen. Het ging in de eerste weken vooral over constateringen ‘wat een gekke tijd hè’, ‘ in wat voor wereld leven we’, ‘wat hebben we er een zootje van gemaakt met elkaar’. Nu we meer reflecteren op onszelf en met onze naasten, verschuiven de gesprekken richting lange termijn gevolgen en ontstaan er ideeën om het anders te doen.

De toekomst

Geïnspireerd door de ‘donut economie’ van Kate Raworth bedacht ik dat wij allen per jaar een maximum aan vervuiling zouden mogen veroorzaken. Ieder krijgt bijvoorbeeld 1000 punten per jaar tot zijn beschikking. Deze kunnen we vrij besteden voor belastende zaken, zoals vliegen, autorijden op fossiele brandstoffen, vlees eten, vuurtje stoken etc etc. Als ik kies voor de geplande vliegvakantie naar Canada, ben ik bijna al mijn punten voor dat jaar kwijt. De rest van het jaar dan geen andere vervuilende mogelijkheden meer voor mij. Gezamenlijk bedenken we het aantal punten. Bij meer CO2 uitstoot, des temeer punten het gaat kosten.

Hoe gaan we het doen?

‘Of we dan niet richting een totalitair systeem koersen’, vroeg mijn gesprekspartner. ‘Geen controle, alles opgezet vanuit vertrouwen’, vond ik beslist en moest eraan denken dat meestal maar een paar procent van de mensen bewust frauderen. Daarnaast heb je de sociale druk, want je kunt op feestjes niet meer aankomen dat je verschillende keren met het vliegtuig in dat jaar bent weggeweest. De meeste mensen deugen’ zei ik en citeerde daarmee gelijk het mooie boek van Rutger Bregman. Hopelijk gaan we vooral in gesprek met elkaar.

Luistertip:Talk, Coldplay