De man voorop ( Peter van der Kooi)

Duo’s van mannen en vrouwen beginnen altijd met de naam van de man. Wereldberoemd zijn Tarzan en Jane, Porgy en Bess, Romeo en Julia, en nog vele andere koppels. In mijn kindertijd maakte ik kennis met Jan Klaassen en Katrijn, Hans en Grietje en Suske en Wiske. En dichter bij huis: op verjaardagen ging de familie niet naar tante GrĆ© en oom Piet, maar naar oom Piet en tante GrĆ©. Als we vrienden wilden zien spraken we af met Daan en AĆÆda, Johan en Gerda, en met Jan en Thea. 

   Over de positie van de vrouw zijn bibliotheken vol geschreven, inmiddels aangevuld met een oneindige hoeveelheid digitaal schrijfgeweld. Onlangs las ik Anna Karenina, de beroemde roman van Tolstoi uit 1877. Op de achterkant van het boek gaat men in op de vraag of Anna Kareninavrouwonvriendelijk is. De discussie over de bedoeling van het boek is blijkbaar nog niet gesloten. Ik kan daar weinig over zeggen maar lees wel in Tolstois meesterwerk over Oblonski, de broer van Anna. Hij is een van de hoofdpersonen in de roman en zegt ergens aan het eind van het boek dat ā€˜men in Petersburg begrijpt dat een man zichzelf op de eerste plaats moet laten komen, want dat geldt als een teken van beschaving’.

   Of de in onze tijd levende criminele kickboxer en vrouwenhater Andrew Tate (Emory Andrew Tate III) Anna Karenina heeft gelezen is mij onbekend. Maar anderhalve eeuw geleden had hij vast Oblonski tot zijn vrienden gerekend. Andrew zou zich thuis hebben gevoeld in de vorstelijke verblijven van Oblonski. In huize Tate staan op elke tree van marmeren trappen zijn trofeeĆ«n, in alle soorten en maten. De mooie spullen van zijn vriendin staan nog onuitgepakt in de garage. 

   Evenals Andrew Tate doen mijn zoons aan kickboksen. Crimineel zijn ze niet. Wel klommen ze vroeger in gevaarlijke bouwkranen of sprongen ze vanaf hoge spoorbruggen in kanalen. Ik weet zeker dat hun vriendinnen op de eerste plaats staan. Hun moeder, waar ik mee trouwde, hield haar eigen achternaam. Ik geloof niet dat dit ooit onderwerp van gesprek was. 

   Dit  denken-in-volgorde-man-vrouw komt door de oudste tweetallen uit onze geschiedenis. Ze worden genoemd in de Bijbel, het meest gelezen boek ter wereld, geschreven door alleen maar mannen. Jozef en Maria zijn een bekend stel, evenals Simson en Delila. Maar het oerduo Adam en Eva spant de kroon. In de Bijbel komen hun namen niet veel voor maar eeuwenlang heeft de mannelijke mens ze op allerlei manieren ontelbare malen gereproduceerd in geschriften, beelden, kunstwerken en verhalen. Dat geldt ook voor veel andere paren, beroemd of niet. Genoeg tegenspraak door de vrouwelijke mens is niet van de grond gekomen. 

   In de zon, met uitzicht over de stad, bespreek ik dit alles met mijn vriend. Ver van ons vandaan drijven grijze wolkenmassa’s langzaam voorbij. Mijn vriend kijkt me aan zonder iets te zeggen, uitdrukkingsloos, en steekt zijn hand op. Hij doet zijn ogen dicht, leunt achterover en vouwt de handen in zijn nek. Het blijft een tijd stil. Zo reageert mijn vriend wel vaker. ā€˜Eva en Adam, Grietje en Hans, het is wennen. Maar we kunnen kunstmatige intelligentie gebruiken om de geschiedenis van naamordening te herschrijven’. 

Luistertip: Todd Rundgren, Love is The Answer https://youtu.be/j17Obn7A3Jg?si=oXzlRNAEfxaJmjPM

Plaats een reactie