Joseph A. Overton was een Amerikaans politiek wetenschapper (1960-2003). Hij is bekend geworden met zijn ‘Raam van Overton’. Hij legt hierin de acceptabele en niet acceptabele ideeën binnen de context van een periode uit. Dit ‘raamwerk’ laat zien dat ideeën en meningen tijd – en context gevoelig zijn. Eerder schreef ik over de kracht van de  normen en waarden meegekregen vanuit jouw cultuur, het gezin, de vriendengroep, de school, de buurt, het land.

Authenticiteit

We willen uniek zijn, onze eigen gang gaan en tegelijkertijd ook erbij horen. Dit klinkt als een paradox. We willen kunnen zeggen wat we willen en we passen ons in het contact ook enigszins aan. Want, wat is normaal? Wat kun je wel en niet zeggen? Uniek zijn in iets wat de meerderheid uniek vind oogst bewondering en uniek zijn in iets wat een klein percentage tof vind krijgt dan weer minder applaus, roept vragen op, of wordt afgekeurd. Het heeft allemaal met ‘dit raam van Overton’ te maken.

Klimaat verandering en de kikker

Het klimaat verandert in rap tempo en als we geen rigoureuze stappen gaan nemen, kunnen we überhaupt hier straks niet meer leven. 

We zijn eigenlijk als in het voorbeeld van de kikker die in een pan met warm water zit. Alleen staat deze pan op het vuur en het water zal van warm, naar heet, naar uiteindelijk het kookpunt gaan. De kikker blijft echter zitten, terwijl hij keuzes heeft. Of beter gezegd, had. Want de kikker leeft niet meer. Wij zijn die kikker, alleen zien en voelen we het gevaar niet, of willen het niet zien of voelen.

Een kleine groep moedige mensen wel, zoals de nú beroemde Zweedse klimaatactiviste Greta Thunberg die vanaf haar 14e actie voert en lezingen geeft. Ze heeft op Instagram bijna 15 miljoen volgers en op X 5 miljoen volgers.

Zoals ook leden van Extinction Rebellion die geweldloos periodiek de A12 bij Amsterdam blokkeren om aandacht te vragen voor het urgente probleem wat ons allemaal aangaat. Dit doen ze, omdat de urgentie niet genoeg gevoeld wordt bij de doorsnee burger, bij de politiek. Is het extreem wat Greta en Extinsion Rebellion doen, is het (on) acceptabel? Binnen het huidige raamwerk wordt het nog wel vaak als extreem, niet passend, asociaal etc ervaren. Echter begint het (gelukkig) te kantelen.

30 jaar later

De A12 is ondergelopen, grote delen van Nederland zijn niet meer bewoonbaar. Terugkijkend waren de acties van Extinsion Rebellion een keurig, vreedzaam, sociaal en acceptabel middel om op beleefde manier aandacht te vragen voor het urgente probleem van ons allemaal. Ik werd mij onlangs weer superbewust van mijn eigen bijdrage aan de cultuur van de groep. Elke beslissing die ik neem, hoe mini klein ook draagt bij aan de normering van wat er kan en niet. 

Mijn bewustzijn van dit ‘Raam van Overton’, is in mijn optiek een behulpzaam middel om met elkaar in gesprek te blijven en voorzichtig te zijn met oordelen.

Luistertip: Earth song, Michael Jacksonhttps://www.youtube.com/watch?v=XAi3VTSdTxU

Quote: Laten we geduldig en begripvol zijn en compassie hebben en zoals Adriaan van Dis het zo mooi zei, ‘ Ik stel mijn eigen oordeel nog even uit, want des te minder ik vind, des te meer ik ontdek’. En laten we, als we allen bovenstaande uitdragen, vertrouwen hebben dat het goed komt.

Boek: Je bent jong en je wil wat toekomst / Jantijn Anema en Hannah Prins